گروه فرهنگی مشرق: شاید ازجمله پیچیده ترین مسائل هرجشنواره ای دردنیا را بتوان، درک موضوع انتخاب آثار متناسب آن جشنواره دانست. این فرایند پیچیده ازانتخاب فیلم هایی که امکان حضوردربخش مسابقه رادارند تا انتخاب فیلم های برگزیده را شامل می شود. همیشه همه جا یک عده نسبت به انتخاب های هر جشنواره ای منتقد و معترضند و این نه لزوما از نارسایی یا ضعف و ناعدالتی هیئات داوران که از محدودیت گزینش و نسبی بودن منطق زیبایی شناسی افراد نشان می گیرد و گریزی از آن نیست.
هر انتخابی با حذف و محدودیت همراه است. اساسا انتخاب در ذات خود واجد محدودیت است نه آزادی. به این معنی که ضرورت انتخاب از جبر محدودیت برمی آید. نمی توان همه فیلم هارا در مسابقه حضور داد، نمی توان به همه اجازه رقابت داد،قرار نیست هر فیلمی که در این جغرافیا تولید می شود در جشنواره حضور یابد.
بالطبع چون امکان و فرصت و حوصله و وقت کافی برای یک جشنواره ده روزه برای تماشا و ارزیابی و قضاوت همه آثار تولیدی حتی همه آثارارسال شده به دبیرخانه جشنواره وجود ندارد. لذا منطقی است که این محدودیت ها را بپذیریم ودر محدوده این محدودیت ها به قضاوت بنشینیم.طبیعی است که جشنواره کسانی را به عنوان هیات انتخاب برمی‌گزیند و فیلمساز زمانی که فیلمی را تحویل جشنواره می‌دهد یعنی هیات انتخاب را پذیرفته است ضمن اینکه صیانت و پاسداری از ابعاد مختلف هر فیلمی در جشنواره وجود دارد یعنی جشنواره وظیفه سنگینی دارد تا از فیلم‌ها دفاع کند و همه جوانب فیلم را در نظر بگیرد. احترام به انتخاب هیات داوران مثل انتخاب به نظر داور در مسابقه فوتبال می ماند و اساسا احترام به خود کسانی است که در جشنواره شرکت کرده اند چون ممکن است در سالهای بعد فیلم آنها برای حضور در جشنواره و رقابت انتخاب شود و کسان دیگری از این گردونه حذف شوند. این گردش دوار نفس بازی رقابت انگیز جشنواره است که همه باید به قوانین آن احترام بگذارند. این واکنش و عکس العملی بود که بسیاری از کارگردان ها در قبال اعلام هیئات انتخاب جشنواره در پیش گرفتند. مثلا مجید برزگر در این باره گفته است: «به دلیل اینکه هیات انتخاب از جنس خود ما فیلمسازان هستند باید به نظر آنها احترام بگذاریم و بدانیم که آنها با حساسیت و با نگرانی فیلم می‌بینند. باید بپذیزیم که هیات انتخاب فیلم‌ها را انتخاب می‌کند. بهرحال ممکن است زمانی جشنواره خط و ربطی برای خود داشته باشد و فیلمی دست کم از نظر مضمونی مورد تایید جشنواره و یا سازمان سینمایی و یا مجموعه برگزار کننده نباشد. این‌ها نکات فنی و زیبایی شناسی به سینما است و در همه جشنواره‌های جهان وجود دارد.»
البته این توصیه به فیلمسزان به معنای مسدود کردن هرگونه نقد و اعتراضی نیست و هر فیلمسازی حق دارد از منظر خود به نقد داوری ها بپردازد اما بایدر به این نکته توجه داشته باشند که «هیات انتخاب باید عادلانه و بدون حب و بغض و البته بزرگوارانه و با دید وسیع فیلم‌ها را ببینند و به دنبال اشکال در فیلم‌ها نباشد ضمن اینکه نباید از یاد ببریم که هیات انتخاب جشنواره امسال همه از دوستان نزدیک ما هستند که با توجه به اینکه آنها خودشان فیلمساز هستند وجودشان برای ما دلگرمی است.»
یکی از اعضای هیئت انتخاب درباره حواشی ایجادشده در روزهای اخیر استدلال های منطقی و شیوه کار این هیئت را بیان کرده و به برخی فیلم ها هم اشاره داشته... جالب اینکه برخی فیلم ها مشکلات داخلی بین عوامل خودشان سبب حذف از بخش مسابقه شده است.
احمد امینی گفته است: درباره آقای فرمان آرا اولین رای گیری که انجام شد نامه ای از ایشان رسید که با زبان طنزی نوشته بودند من دیگر توان مسابقه دادن ندارم و از حضور در بخش مسابقه انصراف دادند در نتیجه این فیلم از بررسی های ما خارج شد تا اینکه روز آخر نامه تهیه کننده مبنی اینکه مایل به حضور در بخش مسابقه است رسید که ما دیگر جمع بندی هایمان را کرده بودیم و به نظرم تهیه کننده و کارگردان باید مشکلات‌شان را با هم حل می کردند!
ویا مثلا فیلم عبدالرضا کاهانی رای مناسب را نیاورده است.
واقعیت این است که جشنواره فجریک جشنواره تخصصی است که قراراست فیلم های در آن به نمایش درآیند و به رقابت بپردازند که در حد و اندازه های جشنواره باشند.جشنواره باید جایی باشد که در آن هیات داوران و مخاطبان فیلم‌ها را متفاوت ببینند. باید دقت داشت مخاطب جشنواره به دلیل اینکه در صف می‌ایستد تا فیلم محبوبش را ببیند فیلم‌بین حرفه‌ای است و در سینما به دنبال نوع خاصی از فیلم است در غیر اینصورت در طول سال مخاطب می‌تواند فیلم را چه به جشنواره رفته باشد و چه نرفته باشد در زمان اکران ببیند، این لزوما به این معنا نیست که حتما باید فیلمسازان مشهور و اسم و رسم دارند در جشنواره حضور یابند یا حضور بزرگان و صاحب نام های سینمایی حتما باعث رونق و شکوه جشنواره می شود. اتفاقا تجربه تاریخی در سالهای اخیر نشان می دهد همواره پدیده های جشنواره و انچه موجب رونق آن شده یا دست کم روزنه های امید را به روی مخاطب نبسته است فیلم اولی هایی بودند که هم باعث رونق جشنواره شدند هم نشان داد هیات انتخاب در این ریسک سینمایی دچار اشتباه نشده و نتایج این انتخاب در نهایت موجب رضایت همه شده است.کارگردان های بزرگ و شناخته شده، شناخته شده هستند جشنواره فرصتی است ناشناس ها و استعدادهای ناشناخته شناسایی شوند و اگر فیلم فیلمسازی مشهور ازبخش رقابت بیرون گذاشته می شود این دلیل بر بی ارزشی آن اثر نیست. واکنش خسرو سینایی نسبت به این موضوع بسیار قابل تامل است. سینایی گفته به اندازه کافی در این چند سال تجربه ساخت و تولید فیلم را کسب کرده‌ام. واقعا نسل من کار خود را در سینما انجام داده است و الان تنها فیلم می‌سازم و ترجیح می‌دهم فضای بازی را برای نسل جوان‌تر بگذارم تا در این رقابت با آثار سینمایی خود را محک بزنند. هدف از برگزاری جشنواره فیلم فجر به نظر من تشویق برای نسل تازه نفس سینمای امروز است. برای من نیازی به این تشویق‌ها نیست. همین که فیلم در خارج از بخش مسابقه اکران شود و مردم آن را ببینند، نوعی تشویق است.
این کارگردان با سابقه سینما درپایان گفته است: فیلم‌ها باید ازسوی مردم باور شوند و سینمایی که من در آن تهیه‌کننده و کارگردان هستم، نگاهی متفاوت به فیلمسازی دارد؛ بنابراین خوشحالم که فیلم ام در جشنواره فیلم فجر دیده می‌شود.
در شرایط کنونی هیئات داوران که خود ازسینماگران واهالی فهیم سینما هستند درشرایط سخت ونفس گیری قراردارند.کسانی که خود ازدوستان وهمکاران اهالی سینما و فیلمسازند و نیازمند حمایت و صیانت آنها هستند. قرار نیست به همه انتخاب های هئیات انتخاب فیلم اعتقاد داشته باشیم اما شان فرهنگی حکم می کند که به کار و نظر و انتخاب آنها احترام بگذاریم. احترام به آنها احترام به خود است.
